Uzročnik bolesti je DNK virus iz porodice Asfarviridae, rod Asfavirus. Glavni rezervoari virusa za domaće svinje su divlje svinje. Afrička kuga svinja (AKS) se razlikuje od većine drugih prekograničnih bolesti životinja po tome što se ne leči, niti postoji vakcina protiv ove bolesti. Virus afričke kuge svinja je otporan u spoljašnjoj sredini, naročito u prisustvu organske materije (krv, feces, tkiva, prostirka, a naročito dugo ostaje infektivan u neprerađenom mesu). Inkubacioni period, tj. vreme od zaražavanja do ispoljavanja simptoma je 5 – 20 dana.
Načini širenja bolesti:
-
kontakt zaraženih i zdravih svinja,
-
ishrana svinja pomijama u kojima ima kontamiranih ostataka hrane
-
kontaminirana hrana i voda,
-
inficirani krpelji,
-
odeća i obuća,
-
kontaminirani predmeti i oprema, prevozna sredstva
-
stajnjak,
-
leševi uginulih i zaklanih životinja,
-
glodari, insekti, ptice.
Važno je znati prepoznati ovo oboljenje, a klinička slika je kompleksna i nespecifična:
-
Oboljenje se manifestuje iznenadnim uginućem jedne ili više svinja
-
Gubitak apetita, potištenost, povišena telesna temperatura do 42 C, krvarenja po koži- najčešće po ušima, njušci, repu, nogama, stomaku, bočnim stranama trupa, krvav proliv, pobačaji, nesigurnost pri hodu, otežano disanje, kašljanje i povraćanje
-
Svinje postaju depresivne, prestaju da jedu i grupišu se, a u perakutnom obliku bolesti mogu uginuti pre pojave kliničkih simptoma bolesti.
-
Životinje koje prežive više od jednog dana teško dišu, teško se kreću i teturaju, javlјa se crvenilo kože, naročito u području abdomena i po ekstremitetima.
-
Prasad su otpornija nego odrasle životinje
-
Klinička slika zavisi od statusa imuniteta
-
Prvi znak kod suprasnih krmača - pobačaj (uglavnom 4-5 dan od zaražavanja)
Prvo pojavlјivanje AKS u zemlјi ili na određenom području obično se manifestuje visokom smrtnošću posle kratke febrilne faze bolesti. U slučaju pojave bolesti, jedini način borbe je usmrćivanje i neškodljivo uklanjanje obolelih i na bolest sumnjivih domaćih svinja na zaraženom gazdinstvu, a u zaraženim i ugroženim zonama preduzimaju se vrlo rigorozne mjere za kontrolu ove bolesti.
BIOSIGURNOSNE MERE
Rizik od unošenja AKS (ili bilo kog drugog uzročnika bolesti) smanjuje se uvođenjem i primenom biosigurnosnih mera na gazdinstvima i farmama, odnosno na svakom koraku duž lanca proizvodnje “OD NJIVE DO TRPEZE”. Usled svih preduzetih mera predostrožnosti prilikom transporta životinja i opreme unutar farme, odgajivači značajno smanjuju rizik od širenja bolesti.
ZARAŽENA ZONA — prečnik 3km
UGROŽENA ZONA — prečnik 10km
Čišćenje i dezinfekcija objekta i opreme
-
Redovno čistiti i dezinfikovati.
-
Vozila i osoblje treba dezinfikovati prilikom ulaska i izlaska na/sa gazdinstva/farme.
-
Oprema koja se ne može lako dezinfikovati treba da je izložena sunčevoj svjetlosti.
-
Ne pozajmljivati opremu sa drugih gazdinstava!
Dezinfekcija i čišćenje odjeće i obuće
-
Ne ulaziti vozilima na gazdinstvo.
-
Posete moraju biti svedene na minimum i dozvoljene samo nakon čišćenja i dezinfekcije obuće ili promjene odjeće i obuće, posebno u slučaju visoko rizičnih posjetioca, kao što su vlasnici životinja ili veterinari.
-
Ljudi koji rade sa svinjama treba da izbegavaju kontakt sa drugim populacijama svinja.
Postaviti dezbarijere na ulazu i izlazu
-
Sunđeri koji dobro upijaju tečnost, a isto tako svojom elastičnošću omogućavaju dobar kontakt gazne površine obuće i rastvora dezinfekcionog sredstva.
-
Postoji i mogućnost stavljanja plastičnih navlaka preko obuće.
-
Za posetioce na raspolaganju moraju biti gumene čizme ili kaljače, koje se mogu navući preko cipela i nose se za vrijeme posjete farmi.
-
Vršiti evidenciju poseta.
Sprovesti mere uklanjanja glodara, ptica ektoparazita i zaštite životinja od krpelja i obezbediti objekat zaštićen od insekata (vektori – muve, komarci)
-
Na ulazima i izlazima iz objekta postaviti odgovarajuće fizičke barijere.
-
Na otvorima objekta (prozori i drugi otvori) postaviti mreže odgovarajuće gustine koje se moraju redovno impregnisati odobrenim insekticidom prema uputstvu proizvođača.
-
Redovno vršiti nadzor prisustva insekata unutar i oko objekta.
-
Preduzimati mere kako bi se ograničila ili uklonila mjesta razmnožavanja insekata.
-
Isušivanje stajaće vode, obrada i odlaganje stajnjaka (prostirka, stajsko đubrivo) na način kojim se sprečava dostupnost insektima prenosiocima bolesti.
Pravilno odlaganje stajnjaka kao i u slučaju klanja za sopstvene potrebe, propisno odlaganje nus
proizvoda (zakopavanje, spaljivanje).
-
Stajnjak i korišćena prostirka se pakuje, prska se dezinfekcionim sredstvom i ostavi da stoji najmanje 42 dana ili se uništi spaljivanjem ili zakopavanjem.
-
Osoka se ne koristi najmanje 42 dana od poslednjeg dodavanja infektivnog materijala.
Izolacija svinja
-
Objekti za držanje svinja bi trebalo da budu pogodni za održavanje dobre higijene.
-
Kod slobodnog tipa držanja svinja, zaštitna ograda takođe može pomoći u ograničavanju pristupa divljih i domaćih svinja smeću, ostacima hrane ili leševima koji mogu biti kontaminirani.
-
Ograda mora da se proteže minimum pola metra ispod zemlje, da bi se sprečio ulaz/izlaz kopanjem
Sprečavanje kontakta sa divljim svinjama
-
Držanje svinja na način da se spreči direktan kontakt domaćih svinja sa divljim svinjama i drugim divljim životinjama.
-
Izbegavati pašno držanje svinja i puštanje svinja u otvoreni prostor, koji nije zaštićen ogradom ili na drugi način.
Ishrana pomijama NE!
Ova bolest izaziva velike negativne socio-ekonomske posledice za državu i šire okruženje i može dovesti do ugrožavanja opstanka populacije domaćih i divljih svinja. Pojava bolesti dovodi do ograničavanja unutrašnje i međunarodne trgovine svinjama i proizvodima od svinjskog mesa.